PIT-37 krok po kroku - kompletny przewodnik rozliczenia

Zeznanie roczne PIT-37 to jeden z najważniejszych dokumentów podatkowych, który musi złożyć większość pracujących Polaków. To właśnie za pomocą tego formularza dokonujemy ostatecznego rozliczenia z urzędem skarbowym z całości przychodów uzyskanych w danym roku podatkowym. Proces wypełniania PIT-37 może wydawać się skomplikowany, ale dzięki systematycznemu podejściu i znajomości podstawowych zasad, każdy podatnik może samodzielnie przygotować swoje zeznanie roczne.

Rozliczenie roczne PIT-37 służy do podsumowania wszystkich przychodów opodatkowanych skalą podatkową, które zostały uzyskane w ciągu całego roku podatkowego. W trakcie roku pracodawcy odprowadzają za nas zaliczki na podatek dochodowy, jednak dopiero w zeznaniu rocznym następuje finalne rozliczenie, które może skutkować koniecznością dopłaty podatku lub otrzymaniem zwrotu nadpłaconej kwoty.

Kto musi złożyć zeznanie PIT-37

Zeznanie roczne PIT-37 składają osoby fizyczne, które w danym roku podatkowym uzyskały przychody opodatkowane według skali podatkowej. Dotyczy to przede wszystkim pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale również osób wykonujących umowy zlecenie i umowy o dzieło, emerytów, rencistów oraz osób pobierających zasiłki chorobowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Obowiązek złożenia PIT-37 dotyczy wszystkich podatników, których przychody w danym roku podatkowym były opodatkowane wyłącznie według skali podatkowej. Aktualne stawki podatkowe wynoszą 12 procent dla dochodów do określonej kwoty oraz 32 procent dla nadwyżki powyżej 85 528 złotych rocznie. Te stawki obowiązują zarówno w 2024 jak i 2025 roku.

Podstawą do wypełnienia zeznania PIT-37 są dokumenty otrzymane od płatników podatku. Pracodawcy przekazują pracownikom informacje PIT-11, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje PIT-11A dla emerytów i rencistów, natomiast inne podmioty wypłacające świadczenia mogą przekazywać PIT-40A. Wszystkie te dokumenty zawierają szczegółowe informacje o wysokości uzyskanych przychodów, poniesionych kosztach, składkach ZUS oraz pobranych w ciągu roku zaliczkach na podatek dochodowy.

Małżonkowie mają możliwość rozliczenia się wspólnie, pod warunkiem że przez cały rok podatkowy pozostawali w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej. Wspólne rozliczenie może być korzystne finansowo, szczególnie gdy dochody małżonków znacznie się różnią. Jednak jeśli jeden z małżonków uzyskiwał przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym, wspólne rozliczenie na PIT-37 nie jest możliwe.

Dokumenty niezbędne do wypełnienia PIT-37

Przed przystąpieniem do wypełniania zeznania rocznego PIT-37 należy zgromadzić wszystkie niezbędne dokumenty. Najważniejszymi z nich są informacje o dochodach przekazywane przez płatników podatku, które powinny zostać dostarczzone do końca lutego roku następującego po roku podatkowym.

Podstawowym dokumentem dla pracowników jest PIT-11, który zawiera szczegółowe zestawienie wszystkich przychodów uzyskanych z tytułu umowy o pracę, poniesionych kosztów uzyskania przychodów oraz pobranych zaliczek. Dokument ten prezentuje również wysokość składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej, które zostały odprowadzone w imieniu pracownika.

1. Zbierz wszystkie informacje PIT-11 od pracodawców
2. Pozyskaj PIT-11A od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dla emerytów)
3. Zgromadź dokumenty PIT-40A od innych płatników
4. Przygotuj dokumenty potwierdzające prawo do ulg podatkowych
5. Zbierz faktury i rachunki uprawniające do odliczeń
6. Przygotuj dokumenty dotyczące składek zdrowotnych i społecznych

Emeryci i renciści otrzymują od ZUS informację PIT-11A, która zawiera analogiczne dane dotyczące wypłaconych świadczeń emerytalno-rentowych. Osoby otrzymujące inne świadczenia mogą otrzymać PIT-40A lub inne stosowne informacje podatkowe, w zależności od charakteru otrzymywanych wypłat.

Oprócz podstawowych informacji o dochodach, warto przygotować dokumenty uprawniające do różnych ulg i odliczeń podatkowych. Mogą to być faktury za leczenie, dokumenty potwierdzające wpłaty na cele charytatywne, rachunki za Internet czy dokumenty związane z ulgą rehabilitacyjną. Każdy z tych dokumentów może przyczynić się do zmniejszenia podstawy opodatkowania lub bezpośrednio obniżyć należny podatek.

Wypełnianie poszczególnych części PIT-37

Formularz PIT-37 składa się z kilkunastu części oznaczonych literami, z których każda służy do wprowadzenia określonych informacji. Systematyczne wypełnianie kolejnych sekcji zgodnie z instrukcją gwarantuje prawidłowe przygotowanie zeznania rocznego.

Część A służy do wskazania właściwego urzędu skarbowego, do którego kierowane jest zeznanie. Właściwość urzędu określa się według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Jeśli podatnik zmienił miejsce zamieszkania w trakcie roku, decyduje adres z 31 grudnia. W tej części należy również określić cel złożenia zeznania - czy jest to pierwsze złożenie, czy korekta wcześniej złożonego dokumentu.

Część B dotyczy wyboru formy rozliczenia podatkowego. Podatnik może wybrać rozliczenie indywidualne, wspólne z małżonkiem, jako wdowiec lub wdowa, jako osoba samotnie wychowująca dzieci, lub jako nierezydent podatkowy. Każda z tych form ma swoje szczególne zasady i może wpływać na wysokość ostatecznego zobowiązania podatkowego.

Część C wymaga podania aktualnych danych osobowych i adresowych podatnika oraz małżonka w przypadku wspólnego rozliczenia. Ważne jest, aby podać aktualne dane na dzień składania zeznania, gdyż będą one wykorzystywane do korespondencji z urzędem skarbowym.

Część D składa się z dwóch podsekcji dotyczących ulg podatkowych. D.1 służy do oznaczenia korzystania z różnych ulg, przy czym każda ulga ma limit 85 528 złotych rocznie. W przypadku korzystania z kilku ulg jednocześnie, łączna wysokość przychodów objętych ulgami nie może przekroczyć tego limitu. Część D.2 jest szczególnie ważna dla młodych podatników, gdyż dotyczy ulgi dla osób do 26 roku życia.

Rozliczenie przychodów i kosztów

Najważniejszą częścią zeznania PIT-37 są sekcje dotyczące rozliczenia przychodów, kosztów oraz obliczenia należnego podatku. Część E służy do wykazania wszystkich przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej wraz z odpowiadającymi im kosztami uzyskania przychodów.

W części E.1 przepisuje się dane z otrzymanych informacji podatkowych PIT-11, PIT-11A, PIT-40A oraz innych stosownych dokumentów. Dla każdego źródła przychodów wykazuje się osobno wysokość uzyskanych przychodów, poniesione koszty, obliczony dochód lub stratę oraz pobrane przez płatników zaliczki na podatek dochodowy.

Część E.2 wypełnia się tylko w przypadku wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Zawiera ona analogiczne informacje dotyczące przychodów, kosztów i dochodów małżonka, które następnie są sumowane z dochodami podatnika dla celów obliczenia wspólnego zobowiązania podatkowego.

Kluczowe znaczenie ma prawidłowe przepisanie kwot z dokumentów źródłowych. Każda pomyłka może skutkować nieprawidłowym obliczeniem podatku i koniecznością składania korekty zeznania. Dlatego warto dokładnie sprawdzić wszystkie przepisywane kwoty i upewnić się, że suma kontrolna się zgadza.

Podatnicy, którzy nie otrzymali w terminie informacji podatkowej od płatnika, nie są zwolnieni z obowiązku rozliczenia tych przychodów. W takiej sytuacji można złożyć zeznanie z szacunkowymi wartościami, a następnie skorygować je po otrzymaniu właściwych dokumentów, wskazując w uzasadnieniu przyczynę korekty.

Odliczenia i ulgi podatkowe

Część F zeznania PIT-37 służy do wykazania wszystkich odliczeń od dochodu, które mogą znacząco zmniejszyć podstawę opodatkowania. Do najważniejszych odliczeń należą składki na ubezpieczenia społeczne opłacone przez podatnika we własnym zakresie, które nie zostały już uwzględnione w kosztach uzyskania przychodów.

Składki ZUS podlegają odliczeniu tylko w przypadku, gdy zostały faktycznie opłacone przez podatnika w roku podatkowym i nie zostały już uwzględnione jako koszt uzyskania przychodów. Dotyczy to głównie osób prowadzących działalność gospodarczą lub wykonujących umowy zlecenie, którzy opłacają składki we własnym zakresie.

• Składki na ubezpieczenia społeczne opłacone we własnym zakresie
• Odliczenia wykazane w załączniku PIT/O część B
• Ulga odsetkowa z załącznika PIT/D część B.1
• Składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
• Wpłaty na indywidualne konto emerytalne (IKE)

Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe wypełnienie załączników PIT/O i PIT/D, jeśli podatnik korzysta z dodatkowych odliczeń. Załącznik PIT/O służy do rozliczenia darowizn na cele charytatywne, wydatków na cele rehabilitacyjne czy wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego. Załącznik PIT/D dotyczy ulgi mieszkaniowej i odliczeń związanych z kredytami mieszkaniowymi.

Każde odliczenie musi być odpowiednio udokumentowane. Darowizny wymagają potwierdzenia od organizacji otrzymującej wsparcie, wydatki rehabilitacyjne muszą być potwierdzone fakturami i receptami, a odsetki od kredytów mieszkaniowych - zaświadczeniami z banku o wysokości zapłaconych odsetek.

Warto pamiętać, że niektóre odliczenia mają swoje limity. Darowizny można odliczyć do wysokości 6% dochodu, a wydatki na cele rehabilitacyjne mają różne limity w zależności od rodzaju niepełnosprawności i charakteru wydatków.

Obliczanie podatku należnego

Część G zeznania PIT-37 zawiera kluczowe obliczenia dotyczące wysokości podatku należnego według skali podatkowej. Podstawę opodatkowania stanowi suma dochodów z części E pomniejszona o wszystkie odliczenia wykazane w części F.

Skala podatkowa w Polsce składa się z dwóch progów: 12 procent dla dochodów do określonej kwoty oraz 32 procent dla nadwyżki powyżej 85 528 złotych rocznie. Oznacza to, że podatnicy o wyższych dochodach płacą podatek według wyższej stawki tylko od tej części dochodu, która przekracza próg podatkowy.

Przykład obliczenia podatku: Podatnik osiągnął roczny dochód w wysokości 120 000 złotych. Podatek oblicza się następująco: od kwoty 85 528 złotych - 12%, czyli 10 263,36 złotych, oraz od nadwyżki 34 472 złotych - 32%, czyli 11 031,04 złotych. Łączny podatek należny wynosi 21 294,40 złotych.

Od obliczonego podatku należnego odejmuje się następnie wszystkie zaliczki pobrane przez płatników w ciągu roku podatkowego. Jeśli suma zaliczek jest wyższa od podatku należnego, podatnikowi przysługuje zwrot nadpłaty. W przeciwnym przypadku konieczna jest dopłata podatku do 30 kwietnia.

Szczególne pozycje 131 i 132 wypełniają podatnicy, którzy w przeszłości korzystali z odliczeń mieszkaniowych, a następnie w roku podatkowym wystąpiły okoliczności powodujące konieczność zwrotu części odliczonych kwot. Może to dotyczyć sytuacji takich jak zmiana przeznaczenia lokalu, wycofanie wkładu mieszkaniowego czy zbycie nieruchomości.

Dodatkowe sekcje zeznania

Część H zeznania wypełnia się na podstawie danych z załączników PIT-O oraz PIT-D, jeśli podatnik z nich korzysta. Sekcja ta służy do przeniesienia obliczonych w załącznikach kwot odliczeń do głównego formularza zeznania.

Część I zawiera podsumowanie całego rozliczenia podatkowego. Wykazuje się w niej podatek należny, sumę pobranych zaliczek oraz ostateczny rezultat rozliczenia - podatek do zapłaty lub nadpłatę do zwrotu. Ta część jest szczególnie ważna, gdyż określa końcowe zobowiązania podatnika wobec urzędu skarbowego.

Część J dotyczy ulgi na dzieci i jest wypełniana przez podatników, którzy z uwagi na niewystarczające dochody nie mogli w pełni wykorzystać przysługującej im ulgi. Niewykorzystana część ulgi może zostać zwrócona, ale nie więcej niż wynoszą składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne podlegające odliczeniu.

Część K wypełniają podatnicy, którzy uzyskali przychody z odsetek, dyskonta papierów wartościowych, dywidend lub innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Te przychody podlegają często odrębnym zasadom opodatkowania.

Część L służy do przekazania szczegółowych informacji dotyczących przekazania 1,5% podatku na wybraną organizację pożytku publicznego. Podatnicy mogą wskazać konkretny cel szczegółowy, na który ma zostać przekazana ich część podatku.

Finalizacja i składanie zeznania

Końcowe części formularza PIT-37 dotyczą informacji dodatkowych i formalności związanych ze złożeniem zeznania. Część M służy do wskazania liczby i rodzaju załączników dołączanych do zeznania, takich jak PIT/O, PIT/D czy inne stosowne formularze.

Część N wypełniają podatnicy, którym przysługuje zwrot nadpłaconego podatku. Można w niej wskazać numer rachunku bankowego, na który urząd skarbowy ma przekazać zwrot. Alternatywnie można wskazać rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Część O dotyczy posiadaczy Karty Dużej Rodziny - jeśli podatnik lub małżonek posiada taką kartę, należy zaznaczyć odpowiednią informację. Część P służy do podania numeru telefonu i adresu e-mail, co ułatwia urzędowi kontakt z podatnikiem w razie potrzeby wyjaśnień.

1. Sprawdź wszystkie wprowadzone dane i obliczenia
2. Przygotuj wymagane załączniki
3. Podpisz zeznanie w części Q (jeśli składasz w wersji papierowej)
4. Wybierz sposób złożenia zeznania
5. Zachowaj kopię dla własnych potrzeb

Zeznanie PIT-37 można złożyć na kilka sposobów. Najpopularniejszą metodą jest składanie elektroniczne za pośrednictwem portalu podatków lub dedykowanych programów komputerowych. Alternatywnie można złożyć zeznanie osobiście w urzędzie skarbowym lub przesłać je pocztą.

Od 2019 roku dostępna jest usługa "Twój e-PIT", w ramach której urząd skarbowy przygotowuje wstępnie wypełnione zeznanie na podstawie posiadanych danych. Podatnik może je zaakceptować bez zmian lub wprowadzić niezbędne korekty do 30 kwietnia. Jeśli do tego terminu nie zostanie złożone inne zeznanie, przygotowany przez urząd dokument zostaje automatycznie zaakceptowany.

Najczęstsze pytania

Zeznanie PIT-37 należy złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Jeśli ten dzień przypada w święto lub dzień wolny od pracy, termin automatycznie przesuwa się na kolejny dzień roboczy. Do tego samego terminu należy również uregulować ewentualny podatek do zapłaty.

Jeśli do końca lutego nie otrzymałeś informacji podatkowej od pracodawcy, możesz złożyć pisemne ponaglenie lub zgłosić sprawę do urzędu skarbowego. Alternatywnie można złożyć zeznanie z szacunkowymi wartościami i skorygować je po otrzymaniu dokumentu, wskazując w uzasadnieniu przyczynę opóźnienia.

Wspólne rozliczenie jest możliwe, jeśli przez cały rok podatkowy pozostawaliście w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej. Nie można się rozliczyć wspólnie, jeśli jeden z małżonków uzyskiwał przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym.

Podstawowymi dokumentami są informacje podatkowe PIT-11 od pracodawców, PIT-11A od ZUS dla emerytów oraz PIT-40A od innych płatników. Dodatkowo mogą być potrzebne dokumenty potwierdzające prawo do ulg i odliczeń, takie jak faktury za leczenie czy potwierdzenia darowizn.

Złożenie zeznania po terminie skutkuje naliczeniem odsetek za zwłokę od kwoty podatku do zapłaty. Urząd skarbowy może również nałożyć karę pieniężną. Dlatego warto złożyć zeznanie w terminie, nawet jeśli nie wszystkie dane są jeszcze dostępne - można później złożyć korektę.

Zwrot nadpłaconego podatku następuje automatycznie po rozpatrzeniu zeznania przez urząd skarbowy, zazwyczaj w ciągu kilku tygodni od złożenia. Nie trzeba składać dodatkowych wniosków o zwrot. Pieniądze są przekazywane na wskazany w zeznaniu rachunek bankowy lub na rachunek podany w profilu podatnika.

Usługa Twój e-PIT jest dostępna dla większości podatników składających PIT-37. Urząd skarbowy przygotowuje wstępnie wypełnione zeznanie na podstawie posiadanych danych. Możesz je zaakceptować bez zmian lub wprowadzić korekty do 30 kwietnia. Jeśli do tego terminu nie złożysz innego zeznania, przygotowany dokument zostanie automatycznie przyjęty.